Polderberg
December 17th, 2011Vrijdag was er een persconferentie over de Polderberg. Wat begon met een wild idee in een column van ex-wielrenner Thijs Zonneveld ís nu al een berg. Een berg ideeën.
Zoveel ideeën dat het stadium van luchtfietsen voorbij is, en er voorzichtig begonnen kan worden met een haalbaarheidsonderzoek.
De bijeenkomst wordt geleid door Johan Apperloo, die in het begin maar heel kort het woord neemt. Er staat namelijk iets veel belangrijkers op het programma; geestesvader Thijs Zonneveld, managing director van USG Innotiv John Herfkens en voorzitter van Stichting Haalbaarheidsonderzoek Die Berg Komt Er! Ben Rogmans tekenen gebroederlijk de sponsorovereenkomst waarmee USG Innotiv hoofdsponsor wordt van het haalbaarheidsonderzoek naar de Polderberg. Er volgt applaus.
John Herfkens glimt en geniet duidelijk, en desgevraagd geeft hij te kennen waarom. De Berg is op dit moment het grootste en meest ambiteuze kennisplatform van Nederland en misschien zelfs van de wereld. Zelfs als de Berg er fysiek nooit komt, levert hij ons wel antwoorden op vragen die nu mischien nog niet eens gesteld zijn.
Thijs Zonneveld neemt het woord, en biecht eigenlijk meteen op dat hij de column waarin hij naar voren kwam met de suggestie dat het voor de wielersport mooi zou zijn een berg te bouwen eigenlijk niet in durfde te sturen. Geef hem daarin eens ongelijk; een kunstmatige berg, vol mooie klimmetjes en afdalingen voor fietsers. Durf je daarover te beginnen in een land waar alles wat zich verheft boven het maaiveld vakkundig wordt vertrapt en geplet?
Gelukkig was de overtuigingskracht van zijn proeflezende vriendin sterker dan zelfcensuur. De column die aan de wieg stond van de Polderberg werd gewoon ingestuurd en geplaatst. Terwijl Thijs zijn verhaal doet, verschijnt op het projectiescherm achter hem een uitspraak van Albert Einstein. “If at first, the idea is not absurd, there is no hope for it.”
Jan Henk Tigelaar van DHV is de volgende die een praatje verzorgt. Hij vertelt hoe en waarom de Berg een productie- en opslagplaats van electriciteit kan worden. Niet alleen waait het op hoogte harder, wat het een ideale plaats maakt voor windturbines. Een meer op een flank van de Berg kan worden gebruikt voor energieopslag; als het waait dan pomp je er water in, is er vraag naar electriciteit, dan laat je hem via een waterturbine leeglopen.
Datzelfde water is ook voor iets anders te gebruiken. Voedsel. Hoewel de Aarde bekend staat als de blauwe planeet, is 97% van al het water zout water, en van de resterende 3% is maar 1% geschikt voor consumptie. Nu er meer dan 7 miljard mensen op de wereld zijn is het hoog tijd efficiënter met grondstoffen om te gaan dan we tot nu toe doen.
Tegenwoordig is het meer regel dan uitzondering dat ons avondeten een reis van drieëndertigduizend kilometer achter de rug heeft; vis uit de Indische oceaan, boontjes uit Kenia… De Berg biedt ruimte aan een efficiënte manier van voedselproductie; plantenparadijsjes, waarin op een klein oppervlak veel groenvoer verbouwd kan worden, in geconditioneerde ruimtes zonder beestjes of schimmels, dus zonder ook maar een druppel gif. Gedoseerde watertoevoer, alleen als de plant het wil, en LED-lamper die precies die lichtfrequentie uitstraalt die het plantje ‘t fijnst vindt om bij te groeien. Geef de plant wat hij lekker vindt, en hij geeft ons terug wat wij lekker vinden.
Jan Henk sluit af door te melden dat een berg niet alleen nuttig en duurzaam is, maar bovendien erg leuk. Het is zijn ambitie dat de Olympische Spelen van 2028 op de Polderberg gehouden kunnen worden.
De volgende spreker is Wilco Bos van TransTec. Hij vertelt over de impact die een door mensenhanden gemaakte berg zal hebben op het klimaat. Rondom de berg zal wat wolkvorming ontstaan, en die zal ook uitregenen. Vanaf ongeveer 500 meter boven NAP betekent dat; sneeuw! Daarnaast zal in de luwte van de berg een nog zachter en gematigder microklimaatje ontstaan dan we nu al hebben in Nederland. Het zou kleinschalige wijnbouw mogelijk maken, op een manier als je dat bijvoorbeeld ziet vlakbij zuidmuren van oude kloosters.
TomTom heeft onderzoek gedaan naar de impact die een berg zou hebben op ons wegennet. Het is tenslotte de bedoeling dat er ook recreatie plaatsvindt, dus mensen moeten er naartoe kunnen en willen komen. De Berg wordt vergeleken met Disneyland Parijs. Die trekt jaarlijks 15 miljoen bezoekers – maar door de goede ligging van dat park in het Europese wegen- en spoorwegennet zijn er maar liefst 17 miljoen mensen die op minder dan 2 uur reisafstand van Disneyland wonen.
Op de Berg zelf is uiteraard geen plaats voor auto’s. Binnenin is plek zat voor metro’s die je snel van punt a naar punt b brengen, en voor vervoer in hoogte is een lift ideaal. Er wordt gedacht aan dubbeldeksliften als je nu ziet in Toronto, of supersnelle liften. De snelste personenlift vond je jarenlang in Taiwan, straks heeft Sjanghai de snelste, maar als het aan Wilco Bos ligt vinden we de snelste lift ter wereld straks in Nederland.
Ka-Lung To van Oranjewoud is de volgende die het podium betreedt. De Polderberg wordt een soort van Legoberg door zijn betoog, waarin hij het belang van modulair bouwen benadrukt. Door te bouwen in delen, is sneller en efficiënter te bouwen. Het maakt het mogelijk sneller te beginnen met bouwen – in de eerste fase zou er bijvoorbeeld begonnen kunnen worden met een kunstmatige heuvel van enkele hondereden meters hoog, waarin wonen, voedselproductie, energieopwekking en recreatie alvast samenkomen. In wezen niet meer dan een fors flatgebouw, maar dan in het landschap ingepast om eruit te zien als berg. Nadat deze zijn investering heeft terugverdiend, zou aan de buw van de volgende unit begonnen kunnen worden. Iedere module zou zelfdragend moeten zijn. Niet alleen qua constructie, maar ook in financieel opzicht; elk stukje Berg moet onafhankelijk van de rest voorzien in een behoefte en z’n investering waard zijn. Behoeftes kunnen veranderen. Door een megaproject niet van de grond af in een keer te ontwikkelen en bouwen, kan met de tijd worden ingespeeld op veranderende behoeften en kan gebruik worden gemaakt van nieuwe technieken.
Ka-Lung vertelt trots dat de afgelopen maanden zo’n 80 profesionals uit iedere tak van sport, van architectenbureu tot ingenieursburo en van universiteit tot onderzoeksinstituut, hebben gebrainstormd over de (on)mogelijkheden, en dat er vandaag een nieuwe fase is aangebroken. 2012 zal het jaar zijn waarin het haalbaarheidsonderzoek plaats zal vinden. Van hele basale dingen als het uiterlijk dat de berg moet krijgen en hoe je zoiets esthetisch in het landschap past, tot diep inhoudelijke zaken. Hoe steil kun je de wanden maken, welke materialen gebruik je ervoor en hoe verdeeel je het gewicht gelijkmatig op de ondergrond, zonder spanningen of verzakkingen te veroorzaken? Ka-Lung ziet de Berg als het toekomstige visitekaartje van Nederland.
Als laatste komt Ben Rogman van de Stichting Haalbaarheidsonderzoek Die Berg Komt Er! aan het woord. Hij spreekt de verwachting uit dat er komend jaar 1 tot 2 miljoen nodig zal zijn een fatsoenlijk haalbaarheidsonderzoek uit te voeren. Dit hoopt hij binnen te halen via sponsoring, de verkoop van certificaten en wielershirts. Van de laatste zijn er al enkele honderden verkocht.
Ter afsluiting wordt de film van architectenburau Hoffers | Krüger vertoond, als een soort levendige impressie van hoe het er allemaal uit zou kunnen gaan zien. Indrukwekkend, en nu al gedurfd en ambitieus. Hierna krijgt de pers de kans vragen te stellen.
Er wordt gevraagd in hoeverre gemeentes geïnteresseerd zijn in een berg binnen hun grenzen, of er al een voorkeurslocatie is, wat het zou gaan kosten, of het de bedoeling is een bergenbouwbedrijf te beginnen, of alleen de nu samenkomende technieken te gaan exporteren, waarom USg Innotiv heeft besloten dit project te gaan sponsoren, en vanaf welke hoogte er – al dan niet eeuwige – sneeuw valt te verwachten.
De jongens achter het bureau laten er geen onduidelijkheid over bestaan; dit project is een groot avontuur waar ze vroeger niet eens over hadden durven dromen. Los van of er ooit een door mensenhanden gebouwde berg zal verrijzen, heeft dit project een boel mensen bij elkaar gebracht die gebroederlijk nadenken over belangrijke toekomstvragen. Zonder daarbij in de eerste plaats aan hun eigen winkeltje te denken, maar in het belang van een groter geheel. De berg is nu al een metafoor. Een metafoor voor een nieuwe, duurzame, bewuste samenleving. Verantwoord, maar ook leuk en stiekem zelfs een beetje hedonistich. Die berg? Die komt er niet. Hij is er al.